Hallo Theo, het is heel lastig om van één foto te beoordelen wat het beste is om te doen. Je technische beschrijvingen zijn interessant, de keuze tussen damp-open of dampdicht is lastig omdat je dat ook moet zien in combinatie met (mechanische) ventilatie. Wat wel interessant is op de foto, is de boot op de achtergrond. Ik vermoed zomaar dat je grote kans hebt op optrekkend vocht of in ieder geval vocht vanuit de ruimte onder de vloer. Of is het een ruimte op de verdieping? groet, Bernard

hoi Theo, Mijn advies; -luchtspouw, zwak geventileerd met buitenlucht, van enkele centimeters -houten stijl en tegelwerk tussen vloer en plafond -tussenruimte vullen met hoogwaardige isolatie -eventueel een dampremmer - OSB beplating - gipsplaten -wandafwerking

Hallo Theo, een paar overwegingen: 1) Wij hebben tegelijk met de muurisolatie ook een nieuw kozijn aan de binnenzijde geplaatst met HR++glas erin. Bestaand kozijn is blijven zitten. Behalve de "gewone" isolatiewinst van extra glas, blijkt er ook veel winst te zitten in het stoppen van alle tocht langs de oude schuiframen. 2) OSB platen achter de gipsplaten zijn vooral nuttig wanneer je iets aan de muren wilt hangen, maar afgaande op jouw foto komt er waarschijnlijk niets zwaars naast het raam, en dan zou ik liever een cm extra isolatie pakken. Voor de radiatorbeugels kun je sterkere rachels plaatsen ipv een volledige plaat OSB (of radiatorpootjes kopen/maken) 3) Een gipsvezelplaat waaraan je heel wat kilo's kunt hangen is wellicht een tussenvariant als je gips zonder OSB toch te zwak zou vinden (zie https://www.fermacell.nl/nl/downloads p. 71/72) 4) Afgaande op je foto schat ik de ruimte tussen raam en zijmuur op 60-80 cm? En onder het raam max 80 cm? Dan zou je ook isolatieplaten tegen de muur kunnen plaatsen zonder rachelwerk op de muur (wel evt. afstandhouders om een spouw te creeeren). Uit de voorkant van de isolatieplaten naast het raam snijd je links en rechts een verticale reep weg (2 of 3 cm diep, 3cm breed). Na het plaatsen van de isolatieplaten zet je een 2x3 / 3x3cm rachel in de gemaakte uitsparing en die spijker (stalen spijkers) of slagplug je vast in de zijmuur en spijker of schroef je aan de nieuwe dagkant of het nieuwe achterzetkozijn als je dat ook zou plaatsen. Vervolgens de (OSB/)gips / gipsvezelplaten. Wellicht moeten de platen dan iets meer dan de gebruikelijke 60cm overspannen, maar wanneer ze direct tegen een PIR isolatieplaat staan zie ik daar het probleem niet van. Evt. wat dotjes high-tack-kit tussen de PIR plaat en de gips(vezel)platen om de wat grotere overspanning te compenseren. Voor het stuk muur achter de radiator hetzelfde verhaal, maar dan horizontaal repen uitsnijden natuurlijk. Misschien een hoop gedoe voor weinig? In elk geval geen rottend hout of roestende metal stud achter/tussen de isolatieplaten en ook een betere isolatie (uit mijn hoofd verlies je ongeveer 10% van de isolatiewaarde met een standaard regelwerk).

Dag Theo, Binnen de erfgoedwereld zie je steeds meer een verschuiving van traditioneel dampdicht isoleren met petrochemische producten naar biobased capillair actief isoleren. Bij capillair actief isoleren pas je meestal juist GEEN spouw toe! Een spouw toepassen bij dergelijke isolatiematerialen doe je alleen uit nood als er sprake is van ernstige vochtdoorslag of optrekkend vocht. Echt goed dampdicht isoleren blijkt in de praktijk bij monumenten namelijk bijna niet haalbaar, en juist daar schuilt het gevaar. Dampdicht isoleren is prima haalbaar in nieuwbouw omdat het dan een geïntegreerd onderdeel is van het ontwerp maar bij bestaande bouw moet je heel goed weten wat je doet en hoe je het doet om later geen ellende te krijgen. Ook in de gewone bouwwereld zal de omslag naar biobased isoleren overigens de komende jaren zichtbaar gaan worden. We moeten toch een keer af van onze aardolieverslaving. Je ziet in de ISDE regeling ook al dat biobased isoleren extra gesubsidieerd wordt en dat je voor monumenten overigens niet een RD van 3,5 maar slechts een RD van 2,5 aan isolatiemateriaal mag toepassen om subsidie te krijgen. De reden dat met name bij monumenten capillair actieve materialen (dit zijn materialen die van nature waterdamp kunnen opnemen en later weer kunnen afstaan) worden toegepast is de gunstige werking op de luchtvochtigheid. Het is dan wel heel belangrijk dat de volledige opbouw van de beoogde wand dan deze eigenschap heeft. Een dergelijke wand afwerken met een dampdichte latex of toepassen van weinig dampopen multiplex ter versteviging is dus niet aan te raden. In jouw geval zou je bij capillair actief isoleren van de buitenmuur (mits de muur niet doorslaat) prima zonder spouw kunnen werken en hoef je daardoor ook niet bang te zijn voor problemen met condensatie. Bij een strijkbalk dicht tegen een muur is het goed om even goed het bouwfysische detail te ontwerpen. Soms houd je hier bewust de isolatie iets terug zodat droging mogelijk is of maak je op zo'n plek gebruik van bijvoorbeeld een product als Bluedec (dun isolatiemateriaal op basis van Aerogel). Ik heb het al vaker genoemd maar verwar dampdicht isoleren niet met het tegenovergestelde van dampopen isoleren (zonder toepassing van een dampscherm). Met steenwol, glaswol of tempex e.d. mag je NOOIT dampopen werken! Die materialen hebben namelijk niet het vermogen om vocht op te nemen. Zonder dampscherm isoleren kan alleen maar met materialen die een hoog vermogen hebben om waterdamp op te nemen en later weer af te staan als de dampdruk is gedaald. Je spreekt daarbij dan ook liever in zo'n geval niet over dampopen isoleren maar over capillair actief isoleren (want dat is wat je feitelijk doet).

Beste Eelco, ik wilde een product toepassen van Keim of IQ-therm van Remmers, in de woonkamer. In mijn enthousiasme had ik daar een vraag over bij de monumenten-adviseur, deze verwees mij naar de omgevingsvergunningsplicht (gelijk aan voorzetwanden), waarna ik ben afgehaakt. De firma Remmers had nog argumenten, dat er geen vergunning nodig zou zijn. Helaas. De initiële kosten voor een bouwfysisch onderzoek start met € 1000,- + bijkomende kosten en vervolgens weer de aanvraag voor een omgevingsvergunningsaanvraag traject met bijkomende legeskosten. Op welke wijze kijk jij tegen deze kostenstructuren aan. Zijn deze subsidiabel? Zijn er alternatieven? Eind van dit jaar wil ik weer overwegen om dit traject in te gaan met een ander deel van het woonhuis.

Hier is te vinden welke kosten subsidiabel zijn: https://wetten.overheid.nl/BWBR0032075/2019-01-05/#Bijlage

Bedankt voor alle adviezen, het wordt een systeem met zwak ventilerende luchtspouw tussen PIR platen en de muur, en aan de binnenzijde dampdichte folie, afgewerkt met underlayment en stucplaten of alleen stucplaten. Ik zet nog een paar DHT21 sensoren achter de isolatie zodat ik met een arduino en wat domotica in de gaten kan houden of er een ongewenst bouwfysisch effect optreedt. Ik zal de platen ook niet strak tegen de strijkbalken aan zetten, zodat deze ook nog wat kunnen ventileren, moet daar natuurlijk wel voorkomen dat er een koudebrug onstaat of een luchtopening, maar dat lukt denk ik wel. De dikke balken blijven aan de binnen zijde ook voor ca 50% in het zicht. Het is op de 1e verdieping, dus geen optrekkend vocht. Een aannemer die dit vaker doet gaf als aanwijzing om de PIR platen tussen 2x3 balkjes te klemmen, zoals hij dat altijd doet, maar dat lijkt mij geen goed advies, de houten balkjes kosten je 10% van de isolatiewaarde en creert een koudebrug, beter is dan lijmen op een houten rachelwerkje wat ook direct voor de luchtspouw zorgt. Capilair zou nog beter zijn, maar de rest van de muren zijn ook niet capiliar gedaan in 1995, dus ik hou de gangbare manier dan toch maar aan.

Ik heb er niet heel veel verstand van , maar de ISDE subsidie (sinds 1 januari 2024) is voor monumenteigenaren versoepeld, waardoor de RD eis van 3.5 ook niet altijd meer geldt.