Misschien helpt mijn post van een maand of 3 geleden om het geheel van vocht beter te begrijpen? https://community.monumenten.nl/post/1174#comment-2353

Een algemene vuistregel is dat het glas een lagere isolatiewaarde moeten hebben dan de muren en kozijnen. Met enkel glas is dat altijd zo. Bij isolatieglas en steens muren kan het zijn dat de muren de laagste isolatiewaarde hebben. De muren kunnen dan kouder worden dan het glas, en vocht uit de binnenruimte kan dan gaan condenseren op de muren. Met schimmel en schade tot gevolg. Vocht op glas is niet meteen schadelijk, en oude ramen/kozijnen zijn vaak zo gemaakt dat condensvocht weg kan.

De post waar Sander naar verwijst beschrijft helder de algemene zaken rond condensvorming, maar mijns inziens niet waarom het plaatsen van isolerend glas tot VERANDERING in vochtproblemen elders in de ruimte zou kunnen leiden. Zoals ik er nu tegenaan kijk zie ik niet hoe dat zou moeten gebeuren. Mijn gedachtelijn: als de temperatuur in een ruimte daalt en/of de vlakken die in contact staan met buiten (ramen, muren) in temperatuur dalen kan op een gegeven moment condensatie optreden. Dat zal het eerst gebeuren op het koudste vlak, laten we zeggen een raam met enkelglas. Of er condensatie op een ander koud vlak optreedt, laten we zeggen de buitenmuur, hangt volgens mij niet af van de aanwezigheid van een nog kouder vlak (het raam) maar alleen van de dampspanning vlak bij die muur. TENZIJ dat koude raam door condensatie zoveel water uit de ruimte weet te halen dat de dampspanning bij de muur daalt tot onder het dauwpunt. Enig rekenwerk aan dat idee brengt mij tot de conclusie dat dat in de praktijk niet gebeurt (van 20 graden bij 70% luchtvochtigheid naar 10 graden zou in mijn keuken een te condenseren hoeveelheid water betekenen van ongeveer een theekop en dat heb ik nog nooit zien gebeuren). Dus mijn conclusie is dat condensatie op een muur los staat van condensatie op een raam. En dus dat het vervangen van het raam door isolerend glas geen invloed heeft op condensatie op de muur (los van het door mij hierboven genoemde mogelijk ander stookgedrag van de bewoners). Maar misschien mis ik iets in mijn gedachtegang?

Hoi Hubert. Je mist niks en slaat de spijker op zijn kop! Het is zeker niet zo dat al het vocht uit een ruimte via enkel glas condenseert en dan op magische wijze "verdampt" naar een ander plek op de planeet. Dus het is helemaal juist dat glas (goed) isoleren altijd een vooruitgang betekent. Dat je dan óók naar andere punten kan kijken waar vocht problematisch is (ook) een goede tip. Maar oude "urban myths" dat een oud huis moet tochten en dat enkel glas goed is voor de vochthuishouding en dat oude houten ramen beter tegen vocht kunnen dan ander gebouwonderdelen mogen wel eens op een forum als dit worden ontkracht. Het is niet zo dat het condenseren op de muren start als het condenseren op het glas stopt. Overigens gaat het niet om theekopjes, maar om liters. De vochtproduktie in een woning is ruim een liter per persoon per dag, met een piek bij het douchen en bij het koken.

Interessante discussie. Ik heb zelf een monumentale woning uit 1887. Het dubbel glas wat in 2017 is geplaatst is inmiddels lek en ik moet een beslissing maken voor nieuw glas om mijn energielabel te behouden. Zeker (zoals Reinier beschrijft) in de winter beslaat het glas snel bij douchen en/of koken. In principe is dat logisch, vocht trekt altijd naar het koudste punt. Echter, wanneer ik een raam open doe, is dat vocht (condens) heel snel verdwenen. Mijn kozijnen zijn aan de binnenkant net zo goed waterbestendig als dat deze aan de buitenkant zijn. Dus van condens heb ik persoonlijk geen last. Als ik de keuze maak om opnieuw isolatieglas toe te passen in mijn woning, ben ik bang dat het vocht inderdaad elders terecht komt (muren/kieren etc.) waar ik het niet meer zo makkelijk kan beheersen. Ik heb geen WTW-unit in mijn huis en ben ook niet van plan dat te installeren. Daarbij heeft zo'n systeem ook onderhoud nodig wat nog meer kosten met zich mee brengt. Ik vind het persoonlijk ook prettiger om af en toe een raam open te hebben (ook in de winter). Nu is mijn vraag... met de vuistregel van Sander Smit in het achterhoofd: welk glas kan ik het beste toepassen? En hoe zorg ik dat het een toekomstbestendig geheel gaat worden. En dat ik niet elke 6/7 jaar mijn glas moet vervangen. Ik zie bijvoorbeeld dat Fineo een garantie geeft van 15 jaar, maar ik kan de garantievoorwaarden nergens vinden. Bij dubbel glas (HR+ of HR++) is dit namelijk ook bij sommige leveranciers 10 jaar maar daar staat in de voorwaarden (kleine lettertjes) dat ze niet aansprakelijk zijn als de ruiten lek zijn. Een huis werkt (beweegt) en het is in mijn optiek best logisch dat er zo nu en dan een ruit lek is. Er bestaat jammer genoeg ook geen fietsband of ballon die eeuwig lucht/gas bewaart. Dit ervaar je zelf alleen niet zo snel, tenzij je gebruik maakt van een warmtebeeldcamera. Is de beste optie voor mij om dan weer zoals vroeger, enkel glas toe te passen? Dat is niet alleen mooier, helderder en gaat in principe niet zomaar kapot. Het glas wat hiervoor in mijn woning zat zat er volgens de glaszetter waarschijnlijk al in sinds de bouw van het gebouw. Dat is voor mij echt duurzaam. In de winter kan ik op deze manier mijn vocht beheersen en hoef ik het niet om de zoveel jaar te vervangen. Ik hoef daarnaast niet extra te stoken om al het vocht in huis weer te verwarmen. Ik neem de degradatie van het energielabel dan denk ik liever voor lief. Ik laat me hier graag adviseren over de verschillende mogelijkheden. Misschien dat er een soort tussenweg bestaat? Of zijn er wellicht andere oplossingen? Mijn kozijnen verkeren nog in redelijke staat maar zijn wel toe aan een verfbeurt. Ik wil dit daarom het liefste doen, tegelijkertijd met de vervanging van het glas.