Beste Otto,
Zoals Maartje al zegt is isoleren het belangrijkst, de mate waarin er geïsoleerd kan worden is afhankelijk van waardevolle elementen en dan kan het vaak niet volledig, dat hoeft overigens geen belemmering te zijn. Daarnaast is het absoluut noodzakelijk om ook te ventileren, ook daar kan warmte uit teruggewonnen worden.

Als er een beeld is ontstaan in haalbaarheid (warmtetransmissie en verlies) en behoud van bestaande waarde (monumentaliteit) kan een geschikt verwarmingssysteem worden gekozen. Dat systeem is dan een afweging tussen kosten, toepasbaarheid en bruikbaarheid.

Een mooi streven.

Staar je niet blind op de R-waarde bij isolatie. De R-waarde is slechts een maat voor hoe het isolatiemateriaal scoort op het gebied van warmteoverdracht via geleiding (conductie). Het grootste deel van de energie gaat echter niet via geleiding verloren maar via het uitstralen van infrarood (warmtestraling, ca 65%). Er zijn materialen die deze straling kunnen reflecteren. In Europa is er voor deze manier van isoleren echter nog geen erkende meetwaarde. Het bouwbesluit spreekt dan ook alleen over R-waarden. Voor een hoge R-waarde (goede isolatie eigenschappen) is echter vaak een dik pakket isolatiemateriaal nodig. Bij monumenten is hiervoor vaak geen ruimte zonder het aanzicht geweld aan te doen. Het is daarom zinvol om uit te wijken naar reflecterende isolatiematerialen die met name werken op de 65% verlies van energie door straling. Er zijn diverse van dergelijke producten (folies) op de markt en ze zijn vaak dun en makkelijk toepasbaar. Geen gedoe dus met dakpakketten die omhoog moeten of isoleren aan de binnenzijde met alle mogelijke gevaren van condensatie in de constructie. Belangrijk is wel dat de folie dampopen is! Een eventuele dampspanning kan dan altijd naar buiten toe afgevoerd worden. Kijk bijvoorbeeld naar Skytech Pro XL, Superfoil SF 19BB (of 40BB), Meuwissen Alkreflex® Roof 1.7 of ATI Pro multi-reflecterend HWD, en dergelijke vergelijkbare producten.