Beste Harry, Hoe staat het met de isolatie? Zonder goede isolatie is een warmtepomp weinig zinvol, zeker met hoge kamers.

Dag Sander, de theorie is in de perioden dat het "minder koud" is de warmtepomp een bijdrage kan leveren!

Hallo Harry, ben het eens met die theorie! Maar tegelijk merk ik zelf inmiddels hoe groot het effect van isoleren is. Ben onze pastorie uit 1908 met achterzetwanden + achterzet-dubbelglas aan het isoleren. Ik denk dat het financiele- en milieu-rendement van isoleren veel groter is dan het rendement van een warmtepomp. Mede ook omdat de isolatie bij vorst nog steeds z'n werk doet, en een warmtepomp bij temperaturen onder nul steeds matiger COP heeft. Uiteindelijk denk ik wel dat warmtepompen (vooral in herfst en lente) hun bijdrage aan gasbesparing gaan leveren, maar denk ik ook dat de bijdrage van isolatie (veel?) groter is en dat je daar dus eerst op zou moeten inzetten.

Misschien is het goed om eens na te denken of het verwarmen van lucht om het behaaglijk te krijgen in een situatie met hoge ruimtes wel de juiste is. Warme lucht stijgt immers op en je moet er dus heel veel van produceren om die warmte uiteindelijk ook beneden te kunnen voelen. Meestal wordt het op vloerniveau vaak juist heel onaangenaam omdat er een koude luchtstroom ontstaat richting radiatoren. Om met lagere temperaturen te kunnen verwarmen (zoals bij een warmtepomp) is het goed om eens massaverwarming te overwegen zoals bij vloer, wand en eventueel plafondverwarming. Massaverwarming zorgt voor een aangename maar niet merkbare warmtestraling van infrarood i.p.v. dat het de lucht verwarmt. De omgevingslucht kan daardoor prima een 17 graden zijn terwijl je het als mens toch aangenaam hebt. De mens verliest meer warmte door uitstraling van infrarood dan door luchtstroming. Denk maar eens aan de heerlijke zon op de skipiste bij min 10, of het reflecterende dunne folie dekentje van de ambulance. Helaas heb ik geen monument maar wel een woning uit begin jaren 60. Niet optimaal geïsoleerd maar wel comfortabel door kilometers slang in vloer, muur en plafond. mijn cv-ketel draait op 40 graden en is daar mee vele malen efficiënter, en elke ruimte heeft zijn eigen klokthermostaat, dus afzonderlijk te regelen. Dat hoeft echt niet met een duur systeem maar kan ook al met een aantal wifi stopcontacten van € 4,- per stuk. Natuurlijk moet je bij een monument niet overal zomaar slangen in vloeren en wanden gaan frezen, maar isoleren met achterzetwanden is altijd een goede overweging. Met slangen in die wanden en bijvoorbeeld met droogbouwsystemen op vloeren en aan plafonds kun je een heel eind komen zonder monumentale waarden aan te tasten.

Goedenavond Eelco, interessante benadering over Massaverwarming, nieuwe insteek, dank. De cv-installateur was wat betreft radiatoren meer een voorstander van watergevulde radiatoren (convectiewarmte), dan radiatoren die (Jaga), die de lucht verwarmen met warmtewisselaar met ventilatoren. Ps. Je schrijft over achterzetwanden. Is er een verschil met voorzetwanden? Nog een Ps. Als ik voorzetwanden wil toepassen, is het voor mij vergunningsplichtig, dat tempert het enthousiasme!

Hallo Harry, ik neem aan dat achterzetwanden en voorzetwanden hetzelfde zijn, nl. extra wand aan de binnenkant. Verwarrende termen, bij ramen immers zit een voorzetraam aan de buitenkant, en een achterzetraam aan de binnenkant.

En over de radiatoren: als de aanvoertemperatuur van je CV van 60 naar 40 graden daalt, dan halveert ongeveer het vermogen dat je radiatoren aan de omgeving kunnen afgeven. Zie bijvoorbeeld de tabel hier http://energiepionier.nl/juiste-radiatorcapaciteit-berekenen-bij-lage-t… De ventilatoren zijn bedoeld om de warmte afgifte weer op te krikken door convectie (stromende lucht) te forceren. Bij hogere CV temperaturen is de convectie van nature sterker. Ik voel best mee met je cv-installateur dat ventilatoren ook maar een soort B-oplossing zijn, ze maken geluid, kunnen kapot, vereisen stroomdraden. Maar de CV temperatuur verlagen halveert dus wel het vermogen van je installatie. Dit hoeft geen probleem te zijn, want - sorry daar is ie weer - isolatie kan gemakkelijk het benodigde vermogen halveren.

Tot slot over vergunning voorzetwanden: ja, die heb je nodig. Maar dat hoeft - misschien afhankelijk van de gemeente waar je woont - geen grote hobbel te zijn. Het brengt kosten met zich mee (architekt), maar een goed ontwerp is sowieso nuttig. Onze vergunningaanvraag bij de gemeente Oss ging eigenlijk best makkelijk. Ik zal niet zeggen dat ik de aanvraag een leuke klus vond, en ja, er was best een hobbel te nemen, maar al met al was er veel begrip voor de noodzaak van isoleren en zijn de eisen die de gemeente stelt in ons geval zeer acceptabel. En achteraf gezien moet ik toegeven dat het voornaamste punt van commentaar (al dan niet volledig opnieuw aanbrengen kooflijst) terecht is geweest. De inbreng/verplichting van de gemeente heeft ons plan dus verbeterd.

Dag Harry, de toevoeging achter- en voor- bij wanden en glas enz. is inderdaad wat verwarrend. Als bouwkundige bekijk ik alles vanuit de bouwkundige schil. De functie van een schil is dat het de binnenwereld beschermd tegen de buitenwereld. Een achterzetwand tegen een buitenmuur wordt in mijn beleving dus binnen tegen (achter) de bestaande muur gezet. De bestaande muur blijft zijn functie vervullen. Zo ook bij glas. Achterzetbeglazing is glas dat binnen tegen het bestaande glas wordt gezet. Aan de buitenzijde blijft alles zoals het is. Alle nieuwe dingen komen, van buiten gezien, achter het bestaande. Voor jou als bewoner beleef je het van binnen echter andersom. De nieuwe wand wordt immers voor de bestaande muur geplaatst, net als het glas voor je bestaande raam. Tegenwoordig wordt daarom gesproken van binnen voorzetbeglazing en bij een wand zou je het dus een binnen voorzetwand moeten noemen.

Ik ben geen CV expert, maar enkele basis gedachten : Je hebt nu een 35Kw CV, als je daar een 4Kw Warmtepomp aan toevoegt, is dat toch een flink verschil in capaciteit, ergo zal de CV denk ik vaak moeten bijspringen. Ik sta ook voor een dergelijke keuze, ik overweeg om een hoge temperatuur warmtepomp te nemen, met groter vermogen, die ook voorziet in water voor de douche. Het idee moet zijn dat de CV alleen nog bij koude winters bijspringt. Of dat echt haalbaar is weet ik nog niet. Qua radiatoren zou je voor een lage temperatuur (LT) versie kunnen gaan van bv Jaga. Maar het belangrijkste is dat je weet welke capaciteit je in een bepaalde ruimte nodig hebt. Bijvoorbeeld hier te berekenen : https://www.joostdevree.nl/shtmls/capaciteit_cv_en_radiator.shtml Maar via google zijn er vele rekenhulpen te vinden. Kies een radiator die bij jouw water aanvoer temperatuur tenminste voldoende capaciteit levert, meer is niet erg, minder wel. Let op dat veel radiator capaciteiten zijn berekend met water van 70 graden oid, en bij de meeste warmtepompen is de watertemperatuur veel lager (max 40 graden), let er dus op dat je bij de radiator keuze kijkt of de gespecificeerde capaciteit wordt afgegeveven bij de lage water temperatuur. Soms kom je dan uit op extreem grote en dure radiatoren, die daarom niet praktisch zijn, in dat geval zijn de https://www.speedcomfort.nl/ radiator ventilatoren een uikomst, daarmee vergroot je de afgifte capaciteit van bestaande radiatoren. Ten laastse nog de keuze bij een warmtepomp of je een buitenunit wilt in de vorm van een kast aan de buitenmuur. of PVT panelen op je dak. PVT panelen hebben het voordeel dat ze ook in de winter nog redelijk presteren, en vallen onder de ISDE subsidie regeling, maar het (grote) nadeel dat ze erg moeilijk te zijn verwijderen als je voor werkzaamheden aan je monumentale dak ergens bij moet. DIt omdat er vloeistof doorheen stroomt, bij normale zonnepanelen is het een kweste van kabeltje losmaken, en het paneel losschroeven. Jij hebt denk ik het voordeel dat je redelijk gemakkelijk bij de CV komt, mijn CV is een nog veel ouder type Atag blauwe Engel HR, een robuust merk, is onlangs nog nagemeten en nagekeken, levert nog steeds een hoog rendement. Maar mijn CV is zelf bijna een monument en moet ik toch door een hybride systeem vervangen. Echter mijn CV hangt in een aparte CV ruimte onder het dak, 10 cm boven de vloer, en is daarom te lastig voor installeurs, heb ik al een paar gehad die oa wegens ARBO regels daar niet aan willen beginnen.

Beste Theo, dank voor je uitvoerige uitleg m.n. over de capaciteit van radiatoren. Ik hiermee aan de slag. Ik ga (voorlopig) verder met de Vincent van Itho. Goed dat je me opmerkzaam maakt op de capaciteit van deze. Voor het plaatsen van andere Warmtepompen (buitenunit) heb ik een omgevingsvergunning nodig van de gemeente. De ervaring die ik nu heb met de gemeente voor de aanvraag van vergunningen is dat de legeskosten rond de 10% zijn van een aanvraag. Dat is voor mij een reden om in dit stadium en mijn huidige kennis af te haken voor het aanvragen van omgevingsvergunningen, voor verduurzaming van het pand.