en het is voor ons echt een thema ..... De boerderij is ook qua interieur een rijksmonument zoals wanden met oude friese witjes en tableaux, oude estrikken op de vloeren, bedsteden, vele roederamen met enkelglas (maar wel met achterzetramen) enz. enz. Goedbedoelde 'open deur' adviezen komen dan ook niet verder dan (goh...) tochtstrippen (en hoe ventileren wij dan?), zonnepanelen (maar wel 'uit zicht' ergens in de tuin), hybride warmtepomp (ontraden door onze installateur....) e.a.

een interessante plaats voor zonnepanelen zag ik pas in Millingen ad Rijn bij een boerderijtje: daar hadden ze de zonnepanelen in de moestuin gelegd als ware het een koude kas. prima oplossing mi omdat ze wel wat hoger liggen (dus minder last van opspattend zand bij regen), moestuin altijd dicht bij het huis ligt en je echt goed moest kijken om te zien dat het panelen waren.

Zonnepanelen mogen in de ene gemeente niet en in de andere wel op het monument. Mijn mening is dat het een tijdelijke ingreep is, die heel makkelijk reversibel is en die nodig is bij het huidige energiegebruik. Anderen denken er anders over. Beglazing is tegenwoordig leverbaar als Fineo, met een monumentaal wolkje en dun genoeg om in de oude sponning te passen. Ventileren kan met een WTW unit. Isoleren van dak en muren kan bijna altijd, vloer soms. En DAN PAS kun je nadenken over een grondwarmte/koude gevoede warmtepomp. Maar alle ingrepen hebben een terugverdientijd en een comfort voordeel. Monumenten hebben alleen maar overleefd omdat ze meegaan in de tijd. Als we alle monumenten duur, tochtig en koud laten met vochtproblemen, dan worden het er snel minder. Al dan niet door aantasting door de elementen of doordat we tegenwoordig het comfort zien als een mensenrecht. Dus ik zou zoeken naar een vooruitstrevende herbestemming/restauratie architekt voor echte adviezen in plaats van open deuren? Waar staat jullie monument?

Sondel, monument nr. 15936. Zonnepanelen op de dak is uit den boze (vind ik zelf ook...). Ze zouden op het land kunnen met een bossage er omheen. er zijn 7 st. 20-vlaks roederamen en diverse kleine ramen die nu achterzetramen hebben. Alle glasvakken (nu deels ook 'oud' glas) zijn nu met enkelglas/stopverf. Dit vervangen door isolatieglas zoals Fineo/Beng is peperduur ondanks de subsidie.... Op alle buiten muren (m.u.v. de karnkelder) zitten historische tegels en tableaux die dan verwijder moeten worden (kans op breuk e.d.) en de kozijnen worden aangepast. De vloer heeft geen kruipruimte maar heeft deels vloerverwarming op isolatieplaten en daarop oude estriken. ik denk niet in onmogelijkheden maar het houdt ergens op .... je kunt in een dergelijk monument niet 2 heren dienen, max. isoleren en energieneutraal en behoudt van monumentale waarden.