Hallo Tom,

Ik heb zelf zo'n kap op mijn "koetshuis" uit 1880 liggen. Op dit moment ligt daar een asbest beschot op met verbeterde Hollandse pannen en is niet geïsoleerd. Op de sporen is later met latten en blokjes in de jaren 50 van alles geprobeerd om het dak rechter te maken als het was. Vroeger was dit een oud Hollandse pan met stropoppen / strodokken.

Ik ben er nog niet aan toe, maar mijn plan is om het beschot te verwijderen, een planken beschot aanbrengen met brede planken die niet te dik zijn om de oude glooiende vorm van de sporen en spanten te kunnen volgen. Hierover wil ik dan samen met folie de panlatten en tengels door de isolatie vastschroeven. Ik wil dunne platen PIR gebruiken in een niet te grote afmeting om wederom de glooiende vorm te behouden. Tenslotte leg ik het oudere type handvorm Hollandse dakpan weer terug in plaats van de verbeterde Hollandse.

Groet, Jeroen Hulsen

Dank je. Heb je een idee wat dan de isolatiewaarde is? Volgens mij is dat vrij laag. Gr, Tom de Jong

Dank je Pieter,
Isoleren aan de buitenkant gaat niet vanwege breedte van de goot. Er moet dus iets tussen de sparren van de kap. Die staan ongeveer om de 40cm en zijn 10 cm dik. Er is dus ruimte om maximaal 6-8 cm dik materiaal aan te brengen. Dat moet bovendien snijdbaar en/of vervormbaar zijn, want het is niet kaarsrecht, en liefst met een afwerklaag. Alternatief is het zicht op de sparrenkap op te geven en daaroverheen te werken met folie of wat anders. Jammere daarvan is dat de sparrenkap het huis een rijksmonument maakt. Dat maak je dan onzichtbaar.

Wij hebben de sporenkap/sparrenkap aan de buitenkant geïsoleerd met een flinke laag, 20 cm, celluloze (ecologisch) isolatiemateriaal, bouwpapier natuurlijk, dan de boeiboorden verhoogd, verzonken goot er onder, lood er over. Dakgoten hebben we weggehaald omdat het een oude boerderij betrof, daar zaten aan de achter en stalzijde geen dakgoten. Verholen goten in de grond gemaakt om het kletterende water af te voeren en deels grote bossen hortensia's er onder geplant die genoten van de regen.
Succes!

Beste Koen,
Binnen, want buiten geen ruimte, smalle goot tussen 2 panden en zonnepanelen die in de weg liggen. Bij voorkeur wil ik dande sporen nog net zichtbaar houden maar ik begrijp dat de kwaliteit van de isolatie dan beperkt is, met max dikte een centimeter of 8
Gr, Tom

bij ons is er glaswol tussen de sporen en afgewerkt met gipsplaten. sporen blijven dan zichtbaar, maar qua isolatie is het maar een relatief dunne laag...

De eerste centimeters isolatie doen het meeste werk. Zeker bij monumenten loont het veelal niet om isolatie met een RC-waarde hoger dan 2,5 m2K/W bij het dak toe te passen. Een gemiddelde RC-waarde van 1,5 m2K/W voor het gehele pand, waarvan het dak dan het meeste en de ramen het minste op zich nemen is over het algemeen bij historische panden financieel het meest rendabel.

Bij isolatie van het dak van binnenuit is het belangrijkste dat je geen vochtproblemen krijgt in de dakconstructie. Bij kwaliteit van de isolatie bij een historische sporenkap zou ik eerder denken aan een duurzame isolatie die geen vochtproblemen oplevert en bijdraagt aan een prettig binnenklimaat dan aan hoge RC-waarden.

De randvoorwaarde voor isoleren aan de binnenzijde is dat het naar buiten toe dampopen moet zijn. Ligt er bijvoorbeeld al een dampdichte waterkerende laag aan de buitenzijde op het dakbeschot onder de pannen (bvb. bitumenpapier), dan moet dat eerst vervangen worden door een dampopen folie.

Kies voor een capillair actieve isolatie met een hoge warmtecapaciteit, zoals houtvezelisolatieplaat of cellulose vezel. Pas aan de binnenzijde een dampremmende folie toe toe tussen de isolatie en binnenafwerking.

Omdat je tussen de sporen isoleert en deze zichtbaar houdt zul je ondanks de dampremmende folie altijd houden dat er warme lucht met waterdamp door kieren door het dak kan trekken. Doordat het aan de buitenzijde van de isolatie en bij de kieren kouder is, zal het vocht uit de warme lucht condenseren in de constructie. Daar hoopt het vocht in vochtige perioden op totdat het weer kan verdampen naar buiten toe bij perioden met een lagere luchtvochtigheid met alle vochtschade in de constructie van dien. Maar op moment dat er een capillair actieve isolatie is toegepast, kan deze het vocht opnemen en bufferen (waar het tegen bestand is), daarmee de constructie ontzien en het vocht later weer via verdamping afgeven naar buiten toe. Deze isolatiematerialen zijn meestal ook nog eens het meest ecologisch verantwoord.

Door het gebruik van een isolatiemateriaal met hoge warmtecapaciteit die warmte of koelte gedurende langere tijd kan vasthouden en langzaam afgeven blijft de binnentemperatuur regelmatiger. In de winter bespaart dat op verwarmen en in de zomer kan dat er voor zorgen dat het binnen langer koel blijft gedurende de dag totdat er in de avond weer geventileerd kan worden. Zeker met de hittegolven van de laatste jaren kan dat erg prettig zijn en voorkomen dat je een airco nodig hebt. Isolatiematerialen zoals PIR hebben een erg hoge RC-waarde, maar zijn niet capillair actief en hebben nul warmtecapaciteit.

Overigens zijn er vaak diverse andere factoren die mede de energiebesparende effectiviteit van de dakisolatie en een prettig en comfortabel binnenklimaat bepalen. Daarom is het ook goed om bij verduurzaming van een historisch pand of monument te kijken naar een integrale aanpak in plaats van naar een enkele maatregel. Laat je daarvoor adviseren door deskundigen bijvoorbeeld door het laten opstellen van een DuMo advies. Er zijn diverse organisaties en adviesbureaus die daar in gespecialiseerd zijn. Op de website van het NRF staat een lijst met de meeste.

Dank allemaal voor het meedenken. Ik ga ermee aan de slag. MVG, Tom de Jong