Ik heb nog niet naar andere materialen gekeken. Naar buiten blijft het achter de plaat wel dampopen.

Dag Herman, Het is essentieel om de opbouw van de beoogde isolatie even door te rekenen. JE wilt natuurlijk niet dat het dauwpunt in je isolatie terecht komt met alle vochtproblemen van dien. het goed afsluiten van kieren tussen de plaat en de sporen is in elk geval ook een essentieel deel anders heb je zeker condensatie op de sporen hebt.

Beste Koen,
Dank voor het meedenken.
Het voordeel van PIR is de hoge isolatiewaarde en als ik de sporen in het zicht wil houden moeten de platen niet te dik zijn. Ik kan kiezen voor de "standaard" oplossing: isolatie tussen de sporen, folie en (gips-)platen, maar dan zie ik sporen niet meer. Ik denk aan PIR platen strak tussen de sporen en vastgezet met latjes tegen de sporen, waarbij ik eventueel nog de randen van de plaat extra kan afdichten. Krijg ik dan vochtproblemen? De zolder is niet verwarmd.

Met 7 cm isolatie zal het dauwpunt aan de buitenzijde van de isolatie liggen. De kieren vormen echter het probleem. Die ga je met isoleren tussen de sporen nooit 100% dicht krijgen, hoe goed je je best ook doet. Dan zal er van binnenuit warme lucht door de kieren dringen met vocht erin dat condenseert in je dakconstructie, op je sporen en dakbeschot. Dat zal tot (ernstige) vochtschade kunnen leiden.

Gelukkig heb je een dampdoorlatende folie tussen het dakbeschot en de leien. Daardoor kan uiteindelijk het in de dakconstructie binnendringend vocht dat van binnen afkomstig is ook weer verdampen. Dat gebeurt echter alleen in de juiste klimaatomstandigheden qua luchtvochtigheid en temperatuur. En dat gebeurt ook minder als je alles afsluit met een dampdichte isolatie zoals PIR. Je kunt dan het beste een capillair actieve isolatie toepassen zoals houtvezelplaat-isolatie (zoals het hieronder vermelde Gutex). Dat is niet alleen dampopen, maar kan ook het in de dakconstructie condenserende vocht opnemen en bufferen. Daarmee ontziet het de dakconstructie en kan het het vocht via verdamping weer naar buiten toe afstaan in de juiste omstandigheden. Voordeel is dat het ook een hoge warmtecapaciteit heeft wat zorgt voor een constantere binnentemperatuur.

In theorie kan je dan ook volledig dampopen blijven. Al zou ik dat zelf niet snel aandurven bij een houtconstructie zoals het dak, aangezien de dakconstructie dan mogelijk te verzadigd raakt met vocht in bepaalde perioden van het jaar wegens onvoldoende verdamping. Bij metselwerk kan dat wel.

Isolatie met PIR en dan goed dampdicht maken zoals je zelf voorstelt is echter wel vrij gangbaar en niet per definitie verkeerd. Het risico op vochtproblemen is alleen iets groter. Als je bijvoorbeeld met enige regelmaat laat controleren op vochtproblemen door bijvoorbeeld de Monumentenwacht met bijvoorbeeld een FLIR camera, kan je dat ondervangen.

Beste Vincent
Dank voor het uitgebreide en heldere verhaal. Nog enkele vragen. Als ik de aansluiting tussen sporen en isolatie afkit is dat niet voldoende? Gutex isoleert aanzienlijk minder dan PIR en als ik het goed begrijp dien ik het aan de binnenzijde nog af te werken met folie en plaatmateriaal. Is het ook nog een idee om 40 mm Gutex aan te brengen in combinatie met 30 mm PIR plaat aan de binnenzijde beiden tussen de sporen Heb ik een buffer en afwerking.

Beste Herman Ik zou vooraf ook goed (laten) inspecteren of er geen sporen van houtworm e.d. zichtbaar zijn. Het komt nog wel eens voor dat die er al jaren zitten in 'open/zichtbaar' hout, maar niet zo actief zijn omdat de temperatuur relatief laag is. Wanneer mensen gaan isoleren zal de vochtigheid / temperatuur in het hout anders worden waardoor houtaantastende insecten actiever kunnen worden. En worden ze niet snel meer opgemerkt omdat dat hout dan niet meer zichtbaar is.

Staar je niet blind op hoge Rc waarden. Er is geen lineair verband tussen de Rc waarde en de hoeveelheid warmte die verloren gaat door de constructie. Die is er wel met de warmtedoorgangscoëfficient: Uc = 1/Rc. Met een Rc waarde van 1,2 m2k/w scheelt het ongeveer 66% warmteverlies door het dak ten opzichte van een gemiddeld ongeïsoleerd dak met een Rc van 0,3 m2k/w. Met een Rc waarde van 2,5 m2k/w zit je al op 87,5% minder warmteverlies. Met een Rc waarde van 8 m2k/w ga je richting de 98%. Je ziet dat de eerste centimeters isolatie het meeste werk doen en dat de overige tientallen centimeters isolatie steeds minder effect hebben. Bij historische bebouwing ligt het optimum van toe te passen isolatie qua rendement op een Rc van ongeveer 1,3 m2k/w. e.a. natuurlijk afhankelijk van de omstandigheden. Boven een Rc van 2,5 m2k/w is veelal al niet meer rendabel qua kosten, dikte en negatieve effecten op de monumentale waarden. Bij nieuwbouw, waarbij met het ontwerp al rekening gehouden kan worden met hoge Rc waarden en er dus minder gekunstel nodig is, is het wel eerder rendabel. Ook met het oog op volledig gasloos. Als je Gutex en PIR combineert verlies je voor een deel de voordelen van het Gutex. Je kunt alsnog condensatie langs de PIR en de balken krijgen als daar iets van tocht ontstaat. Doordat de PIR het opsluit, kan het daar gaan ophopen. Maar mogelijk dat het wel iets kan uitmaken, in ieder geval wel bij het dakbeschot. Onderschat verder niet dat het volledig luchtdicht maken erg lastig/nagenoeg onmogelijk is. Dat komt onder andere door luchtdrukverschillen. Het zou betekenen dat je nergens met schroeven door de dampremmende folie heen mag, elke krimpscheur in de balken moet uitboren en vullen met kit, etc. Qua arbeidsintensiviteit absoluut niet rendabel ten opzichte van wat je ermee bereikt. En ook erg lastig om het te realiseren. Want hoe ga je het plaatmateriaal aan de binnenzijde vastmaken als je niet mag schroeven? Even afgezien van het feit dat de monumentenzorg veelal een afschuw heeft van materialen als kit en PUR om diverse redenen. Ik woon zelf in een zogenaamde luchtdichte nieuwbouwwoning. De projectinstallateur heeft simpelweg de beugels van de verwarming met houtdraadbouten door het plaatmateriaal van de binnenspouw vastgezet. Door de folie heen.... Ik voel in de winter de tocht langs de schroeven heen komen. Ook heb je geen profijt meer van de warmtecapaciteit van de Gutex doordat je het naar binnen toe isoleert met PIR. De hoge warmtecapaciteit van een materiaal als Gutex zorgt voor een regelmatigere binnentemperatuur, in zowel de zomer als de winter. Zelfs met een moderne modulerende cv-ketel bespaart dat (iets) op het gasverbruik. Tijdens zomerdagen kan je daardoor mogelijk de dag overbruggen zonder dat de temperatuur binnen gelijk heel hoog oploopt. En 's avonds gooi je de ramen open om te koelen, ofwel nachtventilatie. Dat kan net het verschil maken tussen net comfortabel genoeg en oef wat is het snikheet, ik wil een airco. Met het oog op de steeds extremere en langere hitteperioden en de steeds milder wordende winters zou ik daar eerder mijn geld op inzetten dan op hogere Rc waarden.

Beste Vincent, Wederom dank voor de toelichting. Als ik het goed begrijp uit je vorige bericht dien ik de Gutex wel aan de binnenkant af te dekken met folie en plaat. Dit kan niet echt luchtdicht, is er wel folie nodig? Ik denk aan berken multiplex, licht en verkrijgbaar met een afwerkingslaag.

Volledig dampopen zou ik met een houten dakconstructie toch wat minder snel aanraden. Hoe meer de vochtbelasting in de constructie geminimaliseerd wordt hoe beter. Als je een capillair actief isolatiemateriaal gebruikt zoals Gutux kan het niet zoveel kwaad als het niet volledig luchtdicht is. Folie werkt het best, maar als de afwerkingslaag op het berkenmultiplex ook dampremmend is zou je daar mogelijk mee kunnen volstaan. Een latex muurverf werkt ook enigzins dampremmend. Een schrobvaste muurverf is nog meer dampremmend. Gebruik anders zoiets als compriband om de multiplex zo kierdicht mogelijk tussen de balken te bevestigen. Daarnaast goed ventileren natuurlijk.